مطالعات ژئوتکنیک

شرط لازم انجام طراحی ژئوتکنیکی یک پروژه، انجام مطالعات ژئوتکنیک و شناسایی خاک می‌باشد به‌صورتی که طراح درک کامل و جامعی از شرایط ژئوتکنیکی به‌دست آورد. عموماً منظور از شرایط ژئوتکنیکی اطلاعات مرتبط با نوع لایه‌های خاک و سنگ، شرایط آب‌های زیرزمینی، دوام و مقاومت لایه‌ها، ترکیبات شیمیایی و ... می‌باشد.
هدف نهایی انجام مطالعات ژئوتکنیک، جمع‌آوری اطلاعات مورد نیاز برای ارزیابی عدم‌قطعیات ژئوتکنیکی می‌باشد. بنابراین لازم است تا پیش از انجام این مطالعات، اطلاعات کافی درباره نوع، روش اجرا، خصوصیات کلیدی و جانمایی سازه‌‌های پروژه در اختیار مشاور ژئوتکنیک قرار گیرد تا بتوان جانمایی گمانه‌های ژئوتکنیکی را به بهینه‌ترین شکل انجام داد.
به صورت کلی می‌توان مطالعات ژئوتکنیکی را در سه مرحله دسته‌بندی کرد:
  • مطالعات اولیه
  • مطالعات دقیق
  • مطالعات تکمیلی
مطالعات ژئوتکنیک
مطالعات اولیه
هدف از این مرحله، دریافت اطلاعات کاملی از شرایط پروژه شامل نوع سازه‌ها و کارکرد آن‌ها، دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌های مورد استفاده، نقشه‌های زمین‌شناسی موجود از ناحیه، گزارش‌های موجود از مطالعات قبلی صورت گرفته در محل پروژه یا پروژه‌های مجاور می‌باشد تا بتوان به شکلی بهینه برای نحوه و وسعت انجام مطالعات ژئوتکنیک برنامه‌ریزی کرد.
مطالعات دقیق
در این مرحله، از سایت پروژه نمونه‌های خاک برداشت می‌شود. بر اساس میزان تفاوت و تغییرات نتایج به‌دست‌آمده، ممکن است نیاز به آزمایش‌های بیشتر برای شناسایی پروفیل خاک در محل گمانه و چاهک‌های حفاری‌شده و یا حتی گمانه‌های بیشتر وجود داشته‌باشد. از مهمترین آزمایش‌هایی که برای ارزیابی خصوصیات خاک مورد استفاده قرار می‌گیرد می‌توان به آزمایش دانسیته، آزمایش برش برجا، آزمایش بارگذاری صفحه، آزمایشات ژئوفیزیک، آزمایش لرزه‌نگاری، آزمایش ژئوالکتریک و .. اشاره کرد.
مطالعات تکمیلی
در این فاز از مطالعات ژئوتکنیک و زمین‌شناسی، مشاور ژئوتکنیک بر اساس نتایج به دست آمده از نمونه‌‌ها و آزمایش‌های مرحله قبل میزان خطرات و عدم قطعیت‌ها را ارزیابی کرده و متناسب با نوع خطرات احتمالی از رویکردهای متناسب برای رفع و مقابله با این موارد استفاده خواهد کرد.